Als vrouwen minder kans hebben om cum laude te promoveren dan mannen (Helft van de promovendi is vrouw, maar cum laude krijgen ze zelden, 20/10), dan zouden we het systeem kunnen hervormen zodat de kansen gelijk worden. Maar wordt het niet eens tijd om de onderscheiding ‘cum laude’ af te schaffen?

Cum laudes worden al toegekend op de middelbare school. Daar is een objectief criterium voor, het gemiddelde examencijfer. Maar een leerling met een gemiddelde van een 8,0 (cum laude) is echt niet totaal anders dan een leerling met gemiddeld 7,9 (geen cum laude). Oftewel: zo’n binaire beoordeling doet geen recht aan de continue werkelijkheid.

Cum laudes worden ook bij het behalen van bachelor en master uitgereikt. Daar geldt nog een extra bezwaar. Eén van de cijfers is namelijk een scriptiecijfer, en de beoordeling daarvan is subjectiever dan dat van een examen.

Bij de promotie komt er nog een bezwaar bij. Daar is geen sprake van het binair maken van een continue score, maar moeten beoordelaars direct kiezen of de kandidaat cum laude verdient of niet. Nu is uit besliskundig onderzoek bekend dat beoordelaars, wanneer ze moeten kiezen, meer geneigd zijn om op een beperkt aantal aspecten te letten, dan wanneer ze moeten becijferen (Billings & Scherer, 1988). De keuze voor wel of niet cum laude kan dus beïnvloed worden door maar weinig aspecten. Je moet er niet aan denken dat beoordelaars alleen nog letten op ‘hoe baanbrekend zijn de resultaten’ en niet meer op ‘hoe degelijk en netjes is het onderzoek uitgevoerd’.

Het uitdelen van cum laudes heeft dus veel nadelen. Laten we daarom cum laude afschaffen bij promoties, en daarna ook maar meteen bij de master, de bachelor, en op de middelbare school.

Hilde Huizenga
hoogleraar psychologie (UvA)